Welesowe święto

Święto Welesa

Dziś odrobinkę możemy sobie przybliżyć święto Welesa, którego obchody często  wyznacza się właśnie 30 kwietnia. Wiąże się to z datą pierwszego wypasu bydła na pola. Zapraszam również do kalendarza świąt słowiańskich, który przygotowałam na początku roku. Można go znaleźć pod poniższym linkiem:

 https://pijanamorana.blogspot.com/2019/01/kalendarz-slowianski.html

Przejdźmy do naszego "solenizanta" Welesa.

Weles - jeden z Prabogów Słowiańskich znany również pod imieniem Wołos, władca podziemi - Nawii. Opiekuje się równowagą pomiędzy trzema światami - dusz, ludzi i Bogów. Na wizerunku zwanym "Świętowit ze zbrucza" stanowi filar podtrzymujący świat. Późnym wcieleniem Bóstwa był prawdopodobnie Trzygław. Świątynie sobie poświęcone miał w Szczecinie. W tym momencie na ich miejscu stoi Zamek Książąt Pomorskich. Istnieją też hipotezy, że czczony był na Raduni (jeden ze szczytów ślężańskiego pasma górskiego), poświęconej dla świata chtonicznego. Ślady istnienia Bóstwa zachowały się także w nazewnictwie miejscowości całej Słowiańszczyzny. Wolosacze - uroczysko leśne na Białorusi, góra Veles - Bośnia, wieś Veles - Bułgaria, Wolgast (hist. Wołogoszcz) - Niemcy; znana też jako "brama na wyspie Uznam"; w niej znajdował się gród oraz świątynia założone przez Słowian połabskich opisane przez Thietmara, wieś Wołogoszcz - woj. lubuskie. Jako ciekawostkę podam też w tym miejscu Tatrzański mit "Podanie o smoku Wołoszynie". Tam gdzie  smok padł, tam wyrosła góra Wołoszyn. Co ciekawe, według tradycji Weles stworzył Wielkiego Smoka, który potem pilnował dusz w Nawii. Weles w mitologii występuje jako antagonista Peruna, więc po zetknięciu z chrześcijaństwem tożsamy z diabłem. Był patronem bogactwa, dobrobytu, sztuki, kupców i bydła. W "Powieści minionych lat" piszą, że "przysięgała na niego cała Ruś", więc jest też patronem obietnic. Drzewem Jemu poświęconym była sosna, a "naturalną świątynią" były bory sosnowe.

Welesowe święto obchodzone ponoć 30 kwietnia lub 1 trawienia (maja). Niestety na temat samych obrzędów nie zachowało się chyba żadne źródło pisane. Wiadomo, że składano mu ofiary (prawdopodobnie z rogacizny, w końcu co może być bardziej godne Boga bydła) i tradycyjnie lano miód. Większość świąt słowiańskich było związane z obchodami agrarnymi i wyznaczało cykl roku oraz prac na polach i przy gospodarce. Tak było i w tym przypadku. Obchody Welesowego święta były sygnałem do tego, że można już wypasać bydło na pastwiska.

Bibliografia pomocnicza:

Lejewicz L. [red], 1988. Mały słownik kultury dawnych Słowian, Wiedza Powszechna, Warszawa

Łowmański H., 1953. Podstawy gospodarcze formowania się państw słowiańskich, Warszawa

Merski R., Antosik G., 2015. Słowianie wiara i kult, Fundacja Na Rzecz Kultury Słowiańskiej “Watra”, Wrocław

Słupiecki L.P., 2/1992. Ślęża Radunia Wierzyca Miejsca kultu pogańskiego Słowian w średniowieczu, Kwartalnik historyczny

Uspieński B.A., 1985. Kult św. Mikołaja na Rusi, Wydawnictwo KUL, Lublin